Les 1
Uitspraak
De uitspraak zou te horen moeten zijn als je in de tekst of de opgaven de blauwe woorden aanklikt.
De klinkers
Er bestaan in het Esperanto 5 klinkers, nl. a, e, i, o, u die als volgt worden uitgesproken:
De a wordt in open lettergrepen uitgesproken als de aa in straat:
| la |
de/het |
| la patro |
de vader |
| la kapo |
het hoofd |
| la tablo |
de tafel |
| la nazo |
de neus |
| la knabo |
de jongen |
| la strato |
de straat |
| la mano |
de hand |
In gesloten lettergrepen wordt de a uitgesproken als de a in kast:
| la planko |
de vloer |
| la arbo |
de boom |
| la parto |
het deel |
| la lampo |
de lamp |
| la parko |
het park |
De e wordt uitgesproken als de e in pet:
| la festo |
het feest |
| la besto |
het dier |
| la stelo |
de ster |
| la azeno |
de ezel |
| la orelo |
het oor |
| la somero |
de zomer |
De i wordt uitgesproken als ie in niet:
| la filo |
de zoon |
| la amiko |
de vriend |
| la libro |
het boek |
| la lito |
het bed |
| la birdo |
de vogel |
| la piro |
de peer |
| mi |
ik |
| ni |
wij |
| li |
hij |
De o wordt uitgesproken als o in dok:
| la floro |
de bloem |
| la onklo |
de oom |
| la rozo |
de roos |
| la pomo |
de appel |
| la domo |
het huis |
| la tondro |
de donder |
De u wordt uitgesproken als oe in koepel:
| la muro |
de muur |
| la frukto |
de vrucht |
| la urbo |
de stad |
| la suno |
de zon |
| unu |
een |
| du |
twee |
| la hundo |
de hond |
| nun |
nu |
Belangrijke uitspraakregels
De klemtoon valt steeds op de voorlaatste lettergreep:
| la azeno |
de ezel |
| la infano |
het kind |
| la tulipo |
de tulp |
| la sinjoro |
de heer |
| la letero |
de brief |
| la kolombo |
de duif |
| la familio |
het gezin |
| la folio |
het blad |
| la leono |
de leeuw |
| la lernanto |
de leerling |
| la najbaro |
de buurman |
| Esperanto |
Esperanto |
Elke letter wordt afzonderlijk uitgesproken:
| la bo-a-to |
de boot |
| la bi-e-ro |
het bier |
| la pi-e-do |
de voet |
| la he-ro-o |
de held |
Opmerking:
Eindigt een woord op io, ia, ie, iu, dan valt de klemtoon op de i zoals bijvoorbeeld in: familio, historio en kie (waar).
De medeklinkers
De letters b, d, f, h, j, k, l, m, n, p, r, s, t en z hebben in het Esperanto dezelfde uitspraak als in het Nederlands. Ook aan het eind van een woord. Bijvoorbeeld in het woordje sed wordt de letter d inderdaad als een d uitgesproken en dus niet als een t.
Zelfstandige naamwoorden
Namen van personen, dieren, dingen, begrippen, stoffen, enz. - zoals man, hond, stoel, warmte, melk - zijn zelfstandige naamwoorden. Men kan zelfstandige naamwoorden herkennen aan het feit dat men er een bepalend lidwoord de of het (zoals in de man of het huis) of het onbepalend lidwoord een (zoals in een man of een huis) voor kan zetten.
In het Esperanto eindigen alle zelfstandige naamwoorden op o.
Het bepalend lidwoord (de of het) is altijd la en het onbepalend lidwoord (een of 'n) wordt niet vertaald zoals in een huis = domo en een brief = letero.
Het meervoud van een zelfstandig naamwoord wordt gevormd door achtervoeging van een j zoals in het huis = la domo , de huizen = la domoj, een tulp = tulipo , tulpen = tulipoj .
Nog wat woorden om te leren
| sed |
maar |
la floro |
de bloem |
| mi |
ik |
sidi |
zitten |
| li |
hij |
esti |
zijn |
| ni |
wij |
fali |
vallen |
| kaj |
en |
brili |
schijnen |
| sur |
op |
mi estas |
ik ben |
| de |
van |
li estas |
hij is |
| kio |
wat |
ni estas |
wij zijn |
| tio |
dat |
mi falas |
ik val |
| en |
in |
li falas |
hij valt |
| la tero |
de aarde |
ni falas |
wij vallen |