Les 5

Informatie over Esperanto

In juli 1887 werd door Dr. L.L. Zamenhof, oogarts te Warschau, een boekje uitgegeven ter kennismaking met de door hem ontworpen taal die hij de naam gaf 'Internacia Lingvo'. Als pseudoniem gebruikte Zamenhof 'D-ro Esperanto'. D-ro is een afkorting voor 'doktoro' en Esperanto betekent: 'Hij die hoopt'. Al spoedig werd dit pseudoniem gebruikt als naam voor de taal zelf.

In 1905 vond het eerste Esperanto-wereldcongres plaats in Boulogne sur Mer. Het was voor Zamenhof en de honderden deelnemers uit verschillende delen van de wereld een ontroerend gebeuren. Men verstond en begreep elkaar direct zonder de tijdrovende en kostbare tussenkomst van tolken!

Elk jaar houden de esperantisten grote congressen. Meer dan 2000 esperantisten bezoeken ieder jaar, vanuit alle delen van de wereld, deze congressen en bespreken alle mogelijke onderwerpen in vele verschillende bijeenkomsten. Zo'n congres duurt een week en gedurende deze week, met gezamenlijke excursies, een feestavond, film, toneel, zang, lezingen enz. voelen de deelnemers zich lid van één grote familie. Bezoekt men een congres, dan ervaart men wat het zeggen wil: 'Ik ben ook een esperantist'.

Men kent daar geen Italiaan, Ier, Pool, Nederlander, Turk, Zuidamerikaan, IJslander, Chinees, Rus, Noor, Schot, Japanner, Bulgaar, Belg of Fin, maar men ontmoet esperantisten, die elkaar vriendschappelijk gezind zijn.

In 1959 was het 100 jaar geleden, dat Dr. Zamenhof geboren werd. Ter ere van zijn nagedachtenis werd in dat jaar het wereldcongres in Warschau gehouden. Datzelfde was het geval in 1987, het jaar waarin het 100 jaar geleden was, dat de eerste brochure over Esperanto verscheen. Aan dat congres namen toen 6000 esperantisten deel.

Esperanto is de enige' levende' internationale taal. Het heeft de proef doorstaan van een meer dan 100-jarig gebruik door vele honderdduizenden over de gehele wereld, op ieder gebied van het culturele en practische leven.

In 1954 vond in de voor esperantisten historische zitting van de UNESCO in Montevideo de erkenning plaats van het Esperanto als een internationale taal met grote culturele waarde voor de gehele mensheid. De UEA (Universala Esperanto Asocio) werd door de UNESCO opgenomen in de lijst van verenigingen met een zogenaamde consultatieve status.

In 1965 werd aan de VN een verzoekschrift aangeboden, waarin werd aangedrongen het talen-probleem in bespreking te nemen. Meer dan 17 miljoen mensen uit alle landen van de wereld erkenden door het plaatsen van hun handtekening de grote waarde van Esperanto als internationale taal.

Meer dan 10.000 boeken zijn in Esperanto verschenen, zowel oorspronkelijke werken als vertalingen. Steeds komen er nieuwe bij. Zo verscheen in Nederland o.a. de Esperantovertaling van het bekende Dagboek van Anne Frank. Nog niet zo lang geleden zijn de boeken van Godfried Bomans, 'Erik of het kleine Insectenboek' en 'Pieter Bas', in het Esperanto vertaald. Wij treffen in het Esperanto aan: de Bijbel, romans, dichtwerken, boeken over wetenschap, kunst, religie, politiek, reizen, de Flinstones, Kuifje enz. Het eerste Nederlandse esperantoleerboek werd geschreven door de heer Dreves Uitterdijk in 1901. Daarna verschenen er wel een tiental studieboeken. Het nieuwste is 'Esperanto via de Directe Methode' van Stano Marcek, uitgegeven in verschillende talen. Ook via internet kun je Esperanto leren.

Wekelijks vinden radio-uitzendingen in het Esperanto plaats o.a. uit Italië, Peking en Warschau, te beluisteren via internet. Vele steden in het buitenland geven brochures en reisgidsjes uit in het Esperanto ten behoeve van het vreemdelingenverkeer. Wie van plan is op reis te gaan, kan een brief schrijven aan de 'Esperanto-consul' in de plaats waar men heen gaat. Men kan daar dan desgewenst esperantisten ontmoeten, inlichtingen en hulp krijgen. Zij zullen je hun omgeving en stad laten zien, zoals anderen die zelden of nooit te zien krijgen. Je zult mensen ontmoeten die geen vreemden voor je zijn, want hun taal is jouw taal, namelijk het Esperanto.

Voor internationale samenwerking en vriendschap is het nodig, dat wij andere naties leren kennen en zij ons. Vroeger was het een kleine beperkte groep mensen, die jaren konden besteden aan een talenstudie. Nu in deze eeuw is dit een zaak, waarmee een ieder te maken krijgt. Men dient zijn of haar steentje bij te dragen tot internationale vriendschap door direct of indirect contact, hetzij mondeling of schriftelijk. Vooral dit laatste vindt onder esperantisten uit alle delen van de wereld op grote schaal plaats. Uit deze schriftelijke kennismaking volgen dan vakanties die men met en bij elkaar doorbrengt.

Pasporta Servo is een boekje dat jaarlijks heruitgegeven wordt met adressen van esperantosprekende, gastvrije mensen in de hele wereld.

Nieuwe woorden

Hoe te zeggen?

Ankaŭ = ook. We leerden dit al in les 3. Nu iets over het gebruik van ankaŭ in de Esperantozin. Ankaŭ legt daarin nadruk op het woord dat volgt.
Ik kocht in Groningen een boek = Mi aĉetis libron en Groningen.
Ankaŭ mi = ook ik, ankaŭ libron = ook een boek, ankaŭ en Groningen = ook in Groningen.
Bij het plaatsen van ankaŭ in een Esperantozin moet je rekening houden met wat je wilt weten of met wat je vergelijkt. 'Ik ga ook naar die vergadering' kan betekenen 'ook ik ga' of 'ook naar die vergadering'. In het Esperanto wordt dat 'ankaŭ mi' of 'ankaŭ al tiu kunveno'.

Oefenen